Proteinler, amino asitlerin zincir halinde birbirlerine bağlanmasından oluşan büyük organik bileşiklerdir. Açlık anında en son tüketilir. Kimyasal sindirimi midede başlar.
Proteinler, amino asitlerin yapıtaşlarından oluşan polimerlerdir. Her proteinin kendisine has özelliklerinin olmasını sağlayan özel amino asit dizilimleri vardır. Proteinlerin işlevlerinin çoğu, kendisini oluşturan amino asitlerin özelliklerinin tayin edilmesiyle anlaşılabilir. proteinlerin oluşumunda en çok kullanılan 22 çeşit amino asit vardır. Proteinler genlerde kodlanmış bilgiler tarafından belirlenmiş görevleri yerine getirirler.
Proteinler, vücutta pek çok hayati göreve sahip büyük, kompleks moleküllerdir. Hücredeki işlerin büyük bölümünü yerine getiren proteinler, vücut dokularının ve organların oluşumu ve görevlerini sürdürmeleri için gereklidirler. Proteinler, amino asit denilen yüzlerce hatta binlerce küçük birimden oluşurlar. Bir proteini oluşturmak için kullanılan 20 çeşit amino asit vardır ve her protein üç yüz ila bin arası amino asidin kombinasyonundan meydana gelir.
Amino asitlerin dizilimi proteinlerin kendilerine has 3-boyutlu yapılarını ve özel görevlerini belirler. Böylece her organ kendisi için özel olarak üretilen bu proteinleri kullanır ve insanın hayatta kalmasını sağlayan sistemleri çalıştırır.
İnsan vücudunda her biri ayrı önem taşıyan yaklaşık 200.000 farklı çeşit protein bulunur. Proteinleri oluşturan yirmi amino asit gelişi güzel bir dizilime sahip degildir,böyle olsaydı işlev görmeyen sayısız farklı dizilime sahip amino asit yığınları olabilirlerdi. Fakat bu çok özel dizilimler, insanın yaşam fonksiyonları için gerekli olan proteinlerin oluşmasını sağlar. Proteinler sahip oldukları özel dizilimlere göre, hücrenin farklı bölümlerinde yapıtaşları olurlar ve farklı görevler üstlenirler. Örneğin proteinler biraraya gelerek vücuttaki faaliyetleri hızlandıran enzimleri, hastalıklarla savaşan antikorları, organların çalışmasını düzenleyen hormonları oluştururlar. Bunların her birinin vücut için ayrı ve vazgeçilmez bir önemi vardır.
Gıda yoluyla alınan proteinler, insan vücudunda mevcut yapılarıyla işlev görmezler. Önce, hücredeki özel laboratuvarlara alınırlar ve burada daha küçük moleküller olan amino asitlere ayrıştırılırlar. Daha sonra bu amino asitler, hücre DNA’sında şifreleri bulunan 200.000 kadar protein çeşidinden, o anda gerekli olanlarını oluşturmak üzere, yeni dizilimlerle biraraya getirilirler. Her aşaması ayrı birer mucize olan bu üretim mekanizmasına “protein sentezi” adı verilir.
Proteinlerin sentezlenmesi hücrelerin ana işidir. Çünkü hücre içinde neredeyse her işi proteinler yapar.
İnsan vücudundaki on binlerce farklı protein, gerektiğinde tamir edilir; eskidiklerinde ise yenileriyle değiştirilir. Yeni bir proteinin üretilmesi için genetik bilgide yer alan tariflere bakılır ve ihtiyaç duyulan protein buna göre üretilir. Proteinlerin üretim planı DNA üzerindeki şifreli talimatlarda detaylı olarak mevcuttur
Son Yorumlar